
Sazu nung emaw thi emaw kut lawnga khawih loh tur
25 Sept 2025: Sazu puang mek chungchangah Health & Family Welfare Department-in thuchhuah an siam:-
Tunlai hian Mizoram hmun hrang hrangah Rawṭhing (mau) tam vangin sazu a puang a. Lunglei district-a Mamte leh Lungrang khuaah te, Serchhip district-a Khawbel khuaah te leh hmun hrang hrangah chuan buh an seh chhiat vangin tura hrai te a ni bawk.
Sazu hian mihringa natna chi hrang hrang thlen theitu natna hrik eng emaw zah an pu darh thin a, heng natna mihring a an theh darh dan te chu:
Seh (Biting), Ham (Scratching), Zun leh ek (Excrement), Thawk luh (Inhalation), Kut lawnga khawih (Handling), Ran dang eg: zawhte leh ui in an man atanga tihpalh thil vanga kai chhawn (second-hand contact), Hrik (Fleas, ticks, mites etc.).
Sazu atanga mihringin natna kan kai theih chi hrang hrang te chu:
Plague, Rat bite fever, Leptospirosis, Salmonellosis, Scrub typhus, Hanta virus, Lymphocytic choriomeningitis (LCM), Eosinophillic meningitis, Hymenolepiasis (Rat tapeworm).
Heng natna hrang hrang te lanchhuah dan tlangpui te chu:
Khawsik, tha na, tihrawl na, chau, ṭhalbe vung (swollen lymph nodes), pumna leh kawṭhalo, luak, ruhchuktuah vung leh na, taksa durh leh pan (bubos)
Heng natna/ insawiselna kan nei a nih chuan nunna atan a hlauhawm avangin a rang thei ang berin doctor hnai berah inentir tur a ni. Kai lo tura kan inven ṭhat a ngai a, In leh a vel vawn fai te, inchhung a sazu luh theihna tur kua leh awng tih phui te, ei leh in ningnawi paih na felfai tak siam leh sazu luh theih lohna tura siam te, thang/sazu ban kam te leh a ṭul chuan tur (rat poison) hman te a ni. A nung lai kan man emaw a thi kan khawih dawn a nih pawhin kut lawnga khawih loh tur a ni.
- Integrated Disease Surveillance Programme (IDSP) Department of Health & Family Welfare